Ziekenhuisdirecties, artsen en verpleegkundigen die grote fouten en missers doelbewust verzwijgen, moeten aangepakt kunnen worden. Er is een meldplicht, maar het zorgpersoneel blijkt in het merendeel van de gevallen zijn mond te houden.
De directies moeten als ze moedwillig incidenten verzwijgen bestuursrechtelijke boetes krijgen en medici moeten via het medische tuchtrecht aangepakt worden. Dat stelt directeur Bart Combée van de Consumentenbond na een onderzoek onder 670 verpleegkundigen. De enquête staat in de nieuwe Consumentengids. Slechts één op de drie verpleegkundigen geeft aan dat altijd of vrijwel altijd een vermijdbaar incident in het registratiesysteem van het ziekenhuis terechtkomt. Iets meer dan een kwart heeft het idee dat dit in de helft of minder van de gevallen gebeurt. De rest weet het niet.
"De medische wereld steekt zijn kop in het zand", reageert Combée. "Registreren is de enige manier om te leren van fouten die gemaakt worden." Incidenten worden niet geregistreerd omdat het te ingewikkeld is of er geen tijd voor is, omdat verpleegkundigen bang zijn hun baan te verliezen of hun collega's niet willen 'verraden'.
Bij fouten met ernstige gevolgen is het een verplichting om ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg in te lichten. In de enquête geven 33 verpleegkundigen aan dat er bij hen op de afdeling in de periode van september 2008 tot begin juni 2009 één of meerdere patiënten zijn overleden door een incident. Zeker vijf incidenten zijn niet gemeld bij de inspectie Bij nog eens vijftien gevallen is het onduidelijk. Maar dertien verpleegkundigen geven aan dat de inspectie op de hoogte is gebracht. "De inspectie spreekt over 1500 tot 2000 vermijdbare doden per jaar, terwijl er maar ongeveer honderd meldingen binnenkomen. Helaas kan de inspectie hier niet tegen optreden."
Er worden vooral veel medicijnfouten gemaakt, 83 procent van de ondervraagden heeft daar de afgelopen tijd mee te maken gehad. Van hen geeft ruim 80 procent aan dat een verkeerde dosering of een verkeerd geeftijdstip minimaal maandelijks gebeurt, ruim 40 procent zegt zelfs wekelijks. Daarnaast noemen de verpleegkundigen incidenten als verkeerde diagnoses en artsen die niet op komen dagen als een patiënt in nood verkeert
De Consumentenbond is in overleg met ziekenhuizen over nieuwe algemene voorwaarden. In de voorwaarden moet volgens de bond onder andere vastgelegd worden dat patiënten altijd op de hoogte worden gesteld bij fouten. De V&VN, de beroepsvereniging van verpleegkundigen, erkent het registratieprobleem, maar stelt ook dat verpleegkundigen te veel tijd kwijt zijn met schoonmaken. "De hoge werkdruk leidt tot grote problemen, zowel bij het naleven van richtlijnen en protocollen en medicijnen toedienen als bij de aanpak om agressie te voorkomen. We gaan hiermee aan de slag", reageert een woordvoerster.
