Meer teken besmet met Borrelia bacterie

Bijna een één op de vijf teken in Nederland was vorig jaar besmet met de Borrelia-bacterie, die bij mensen de ziekte van Lyme kan veroorzaken. In 2007 was nog maar één op tien de teken besmet.

Dat blijkt uit onderzoek van de Universtiteit Wageningen.

Het blijkt echter ook dat het aantal teken daalt. Op onderzochte plekken liep het aantal teken tussen 2006 en 2008 met bijna de helft terug. De oorzaak van die afname is nog niet bekend.

De meeste tekenbeten werden vorig jaar opgelopen in bossen en tuinen. De maanden mei, juni en juli telden de meeste beten.

De eerste maanden van dit jaar registreerden de onderzoekers 30 procent minder tekenbeten dan in dezelfde periode vorig jaar. De lage temperaturen zijn daarvan de oorzaak.

Het percentage met Borrelia-bacterie besmette schommelt overigens flink, aldus tekenexpert Arnold van Vliet van de Wageningen Universiteit. In 2006 was zelfs bijna een kwart van de teken besmet met de bacterie.

De oorzaak van die schommeling is nog onderwerp van onderzoek. Wel staat vast dat het aantal geïnfecteerde teken in het najaar toeneemt. Mogelijk heeft het iets met de muizenstand te maken, aldus Van Vliet.

Teken lopen de bacterie namelijk vaak op na een beet in een besmette muis. Betrouwbare informatie over het aantal muizen in de natuur is echter niet beschikbaar. Ook vogels en egels zijn een bron van de Borrelia-bacterie.

De ziekte van Lyme uit zich bij mensen onder meer in griepachtige verschijnselen. De diagnose is daardoor soms moeilijk te stellen, zegt Van Vliet. De ziekte is wel behandelbaar met antibiotica.

Patienten mogen niet tegen betaling voordringen

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft vastgesteld dat ziekenhuizen en andere zgn 'zorgaanbieders’ patiënten niet in ruil voor geld eerder mogen behandelen. Volgens de zorgautoriteit is dit in strijd met de Wet marktordening gezondheidszorg.

Eind vorig jaar bleek dat het Kennemer Gasthuis in Haarlem patiënten tegen betaling hoger op de wachtlijst plaatste. Die constructie kwam tot stand na bemiddeling van Quality Medical Services, een professionele zorgbemiddelaar.

'De NZa heeft het betrokken ziekenhuis en het bemiddelingsbureau op de constructie aangesproken en hen verzocht deze werkwijze te stoppen. Of betaalde zorg in de toekomst wel wenselijk is, is volgens de zorgautoriteit aan de minister van Volksgezondheid.

Minister Ab Klink (Volksgezondheid) stelt in antwoord op Kamervragen maandag dat hij "geen reden ziet af te wijken van de huidige werkwijze, waarbij de NZa erop toeziet dat de Wet marktordening gezondheidszorg wordt nageleefd''.

In het geval dat de NZa onderzocht, kreeg het ziekenhuis in ruil voor een snellere behandeling van de patiënt een vergoeding van maximaal 900 euro per geval. Het bemiddelingsbureau brengt dat geld vervolgens in rekening aan zijn opdrachtgever. ''Onder meer werkgevers en sportclubs.''

In het Kennemer Gasthuis waren inmiddels twee patiënten via deze constructie behandeld. Maar het bedrag was nog niet door het ziekenhuis bij het bemiddelingsbureau in rekening gebracht.

''Het ziekenhuis en het bureau overtreden de wet pas als ze zich aan de gemaakte afspraken houden en daadwerkelijk een vergoeding betalen respectievelijk in rekening brengen'', aldus de NZa.

De zorgautoriteit wijst er nog wel op dat verzekerden altijd recht hebben op zorgbemiddeling van hun verzekeraar.

Honderden doden per jaar onnodig in Ziekenhuizen

En dat dus 10 x, zonder overlevenden

In één enkel Brits Ziekenhuis zijn naar schatting in 3 jaar tussen de 400 en 1200 mensen éxtra overleden door fouten, zo blijkt uit een recent onderzoek van de Britse gezondheidsraad bij monde van hoofdonderzoekster Heather Wood. Het gaat om een ziekenhuis in Stafford, waar de toestanden echt onbeschrijflijk waren: patienten moesten uit vazen drinken, lagen in smerige bedden, wachten met gebroken benen dagen op operaties en één patient met een hartaanval werd opgeofferd aan een minder ernstige zieke om de targets maar te halen. De Britse pers spreekt van een 19e eeuws ‘werkhuis’ en van ‘3e wereld toestanden’.

Kan zoiets in Nederland ook gebeuren? Of erger, gebeurt het misschien al? Hoewel de Nederlandse gezondheidszorg zeker zijn fouten kent en er ook hier patienten komen te overlijden door fouten, slechte behandeling en medische missers, is het toch niet zo dat er zulke grote aantallen in één ziekenhuis voorkomen.

Ook in Nederland zijn er cijfers bekend, zij het van een paar jaar geleden. In 2007 is er door de Orde van Medisch Specialisten en NIVEL (Nederlands Instituut Voor Onderzoek in de Gezondheidszorg) onderzoek gedaan naar het aantal mensen dat onnodig kwam te overlijden in Nederlandse ziekenhuizen. Dat bleken er (over het jaar 2004) 1735 te zijn. Op basis van buitenlands onderzoek had men een getal tussen de 1500 en 5000 verwacht. Let wel, de 1735 patienten was over het hele land, over één jaar, terwijl in het recente Britse onderzoek sprake was van 400 patienten over 3 jaar (133 per jaar) in één ziekenhuis. In Nederland zijn 140 ziekenhuizen. Gemiddeld zijn dat dus ruim 12 patienten per ziekenhuis, per jaar. In Nederland steken we dus redelijk gunstig af bij dat ene ziekenhuis in Stafford.

Als je het echter afzet tegen het totaal aantal doden in ziekenhuizen, dan blijkt dat (weer in 2004), die 1735 doden toch nog 4,1% uitmaakt van het aantal mensen dat komt te overlijden. M.a.w. bij 1 op de 25 patienten die doodgaat is dat onnodig. Voorts treed er nog eens bij 30.000 mensen per jaar vermijdbare schade op als gevolg van verkeerde behandeling.

Als je nu dat aantal doden eens vergelijkt met bijvoorbeeld een vliegramp, dan praat je toch al gauw over 10 Boeing 737-800-‘s die volgeladen neerstorten waarbij alle inzittenden omkomen en nog eens een keer 175 van die Boeings waarbij alle inzittenden gewond raken: per jaar. Komt nog bij dat het in ziekenhuizen gaat om een totaal van 1,3 miljoen patienten, maar bij de luchtvaart in Nederland om een veelvoud daarvan (ca. 20 miljoen per jaar op Schiphol). Dat is toch wel even andere koek: Niemand zou meer vliegen als dat elk jaar voorkwam, het land zou in crisis raken en de verantwoordelijken gestraft. Zo niet in de ziekenhuizen. De gezondheidszorg kan blijkbaar nog veel leren van veiligheidsprocedures bij het vliegen.

Edwin ten Winkel

• Bosses to blame for ‘Third World’ hospital: Mid Staffordshire NHS Foundation trust
• 'Our team of advisers were appalled', says Heather Wood, investigation manager
• Case studies: Relatives brand Stafford Hospital 'a disgrace'

Ook nieuwe OK’s IJsselmeer ziekenhuis gesloten

De nood OK's

Het IJsselmeerziekenhuis in Lelystad heeft vandaag met onmiddellijke ingang het complete operatieprogramma moeten stilleggen. Reden is de vondst van torretjes, spinnetjes en kevers in de twee noodoperatiekamers.

Deze nood OK’s werden 24 september 2008 in gebruik genomen nadat eerder al alle chirurgische ingrepen moesten worden afgeblazen wegens het aanzuigen van vervuilde lucht in de bestaande operatiekamers. Volgens ingewijden is er mogelijk een constructiefout in de bouw van de twee noodoperatiekamers.

Het sluiten van de OK’s in het IJsselmeerziekenhuis was destijds het begin van de financiele problemen van de IJsselmeer ziekenhuizen. Na het sluiten van de OK’s, werden ook alle verloskamers in de vestiging Lelystad gesloten. Het Ziekenhuis had over de eerste helft van 2008 al 7 miljoen verlies geleden, sluiten van de OK’s en verloskamers, maakte de winstpositie nog slechter. De reconstructie van de OK’s kon niet worden betaald en voor de nood-OK’s moest ook nog financiering geregeld worden. Het ministerie van volksgezondheid bleek destijds ‘verrast’ door de nood-OK’s. Voordat ze in gebruik konden worden genomen, moesten er vergunningen komen en bouwkundige aanpassingen worden gedaan. Ook moest de inspectie nog groen licht geven voor deze oplossing. Dit blijkt nu allemaal nutteloos geweest te zijn, waardoor het al noodlijdende Ziekenhuis nu met niet functionerende OK’s en niet functionerende nood-OK’s opgescheept zit.

Hoop voor uitbehandelde kankerpatienten

Vandaag is er op initiatief van het Koningin Wilhelmina Fonds een speciale website opgezet waarop de in Nederland lopende experimentele kankerbehandelingsonderzoeken worden weergegeven.

De bedoeling is dat kankerpatiënten die met de reguliere therapie uitbehandeld zijn, op deze site kunnen kijken of zij mogelijk mee kunnen doen aan onderzoek met nog experimentele geneesmiddelen.

Dat is een goede zaak, voor uitbehandelde patienten is er niet veel hoop en gewoonlijk zijn zij zelf bereid een therapie te proberen die –ook al is de werkzaamheid en veiligheid nog niet volledig bewezen- in ieder geval hoop geeft.

Uiteindelijk blijft het echter de arts die het klinisch onderzoek leidt die beslist of de patient in aanmerking komt. Ook dat is begrijpelijk omdat voor het aantonen van werkzaamheid en veiligheid van een geneesmiddel in klinisch onderzoek strenge toelatingscriteria gelden. Als daar mee de hand wordt gelicht, valt het onderzoek in duigen en daarmee ook de eventuele beschikbaarheid van het nieuwe middel op de markt.

Edwin ten Winkel

Kritiek op aanpak kankerbehandeling in Nederland

De inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) heeft vandaag kritiek geuit op de zorg aan kankerpatienten in Nederland. Het IGZ bij monde van Hoofdinspecteur Wim Schellekens (foto) vindt de kwaliteit van de zorg onder de maat omdat artsen, radiotherapeuten, oncologen en ziekenhuisafdelingen onvoldoende samenwerken bij de behandeling van kankerpatiënten. Ook wordt er niet eenduidig met de kankerpatiënt gecommuniceerd waardoor deze van verschillende artsen verschillende dingen te horen krijgt.

De IGZ vindt dat medisch specialisten zich ervan bewust moeten zijn dat zij maar een schakel vormen in de totale behandeling. De Inspectie adviseert de zorgverleners met een dossier te werken. Dat vermindert de kansen op vergissingen.

De IGZ vindt dat er voor elke kankerpatiënt één persoon moet zijn die als regisseur het overzicht heeft over het gehele behandelingstraject. De patiënt moet in elke fase van zijn behandeling een persoon kunnen aanspreken. Per patiënt moet er een behandelplan zijn. Alle aspecten van de behandeling moeten terug te vinden zijn in een patiëntendossier. De IGZ wil dat de Ziekenhuizen vóór de zomer met een plan van aanpak komen.

Dr. J.J.M. (Koos) van der Hoeven van de Nederlandse Vereniging Voor Medische Oncologie vindt de kritiek 'te negatief'. Volgens hem is de wil er wel, maar is 'de praktijk nog weerbarstig' en is 'niet alles wat wenselijk is snel uitvoerbaar'. Dat moge zo zijn, maar dat is nu net waar het IGZ op wijst en vindt dat het verbetert moet worden. Niemand twijfelt aan de goede wil van de behandelaars, ook het IGZ niet, maar het gaat om de organisatie en het beleid dat een bedreiging vormt voor de kwaliteit van de zorg.

Edwin ten Winkel

Meer toezicht op Medisch Specialisten

De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) vindt dat ziekenhuisdirecties  meer te zeggen moeten krijgen over medische specialisten.  Aan de raden van toezicht, die de directies controleren, moeten meer eisen worden gesteld.

Dat zegt de raad in een rapport dat vandaag wordt gepresenteerd.

De raad vindt voorts dat patiënten die de dupe zijn van falend ziekenhuisbestuur, meer mogelijkheden moeten krijgen om hun recht te halen.

De RVZ, bij monde van voorzitter Rien Meijerink (foto), pleit dan ook voor de komst van een Publieke Kamer, vergelijkbaar met een Ondernemingskamer, waar patiënten bij de rechter kunnen aankloppen voor steun.

Volgens de RVZ hebben medisch specialisten te veel macht binnen het ziekenhuis. Specialisten controleren via eigen commissies elkaars functioneren, maar de ziekenhuisdirectie krijgt vaak geen inzicht in de rapportages.

Meijerink wil dat artsen gedwongen moeten kunnen worden de rapportages af te staan aan de leiding van het ziekenhuis. Die moet dan kunnen optreden tegen dokters die slecht werk leveren.

Ook vindt Meijerink dat leden van raden van toezicht hun werk te vrijblijvend op vatten. Vaak zien zij hun lidmaatschap  te veel als een erebaantje, terwijl het  wel degelijk een belangrijke taak is om de leiding van het ziekenhuis te controleren.

De RVZ wil dat de raden van toezicht uit maximaal zes personen bestaan, en een mix vormen van relevante kennis en kunde. Er zouden ten minste  een jurist, een econoom en een zorgdeskundige in deel moeten nemen.

Een goed initiatief. Er dient openheid van zaken te komen in de fouten die in de medische wereld voorkomen. Dat komt uiteindelijk ten goede aan de kwaliteit van de medische zorg.

Edwin ten Winkel

Enzym achter verspreiding kanker gevonden

Wetenschappers hebben  een belangrijk enzym ontdekt dat achter de verspreiding van kanker in het lichaam zit.

Het ontdekte enzym lysyl-oxidase zendt signalen uit om andere delen van het lichaam voor te bereiden op de komst van kankercellen. Zonder dit voorbereidingsproces zou die nieuwe omgeving te vijandig zijn voor kanker.

Het enzym is ontdekt bij borstkanker in muizen, maar onderzoekers zijn ervan overtuigd dat de resultaten ook van toepassing zijn op mensen en tevens gelden voor andere vormen van kanker.

Bij 90 procent van de mensen die overlijden aan kanker, vormen uitzaaiingen de doodsoorzaak. Uitzaaiingen zijn erg moeilijk te behandelen. Deze ontdekking biedt hoop op het ontwikkelen van een medicijn dat de acties van het enzym tegengaat.

Hoofdonderzoeker Janine Erler (foto) van het Britse Instituut voor Kankeronderzoek omschreef de vondst als het ontbrekende puzzelstuk waar wetenschappers naar zochten.

Edwin ten Winkel

De HPV vaccinatie

In Nederland is de afgelopen week de vaccinatiecampagne begonnen waarbij 12 tot 16 jarige meisjes gevaccineerd kunnen worden tegen HPV (Humaan Papilloma Virus), om hen te beschermen tegen baarmoederhalskanker op latere leeftijd. Er zijn ruim 380.000 meisjes uitgenodigd die over een periode van 6 maanden 3 prikken krijgen. Omdat het in het rijksvaccinatieprogramma is opgenomen is de vaccinatie gratis.

Baarmoederhalskanker is relatief zeldzaam, maar het komt alleen voor na besmetting met HPV virus. Er bestaan mer dan honderd verschillende typen HPV virus en de meeste zijn onschuldig, or veroorzaken alleen wratjes aan de geslachtsdelen, maar er zijn er een paar die baarmoederhalskanker veroorzaken. Het gebruikte vaccin beschermt tegen twee typen van het virus, die samen verantwoordelijk zijn voor 70 procent van de ziektegevallen (Gardasil beschermt tegen de typen 6, 11, 16 en 18 van dit virus. Het vaccin Cervarix beschermd alleen voor de typen 16 en 18. De typen 16 en 18 zijn verantwoordelijk voor 70 procent van alle gevallen van baarmoederhalskanker. De typen 6 en 11 veroorzaken ruim 90 procent van alle genitale wratten). Omdat dit geen volledige zekerheid biedt, wordt benadrukt dat vrouwen ook moeten blijven meedoen aan het bevolkingsonderzoek, het zogeheten uitstrijkje.

Omdat de vaccinatie beschermt tot zo'n 70%, lijkt er reden te over om jonge meisjes te laten vaccineren. Desondanks is er veel te doen geweest over de vaccinatie. De bezwaren waren veelerlei. Van complotten om mensen alvast een RFID chip in te planten tot ongeloof over de werkzaamheid dan wel de veiligheid van het vaccin.

Het is dan ook niet vreemd dat sommige ouders twijfelen of zij hun dochter wel mee moeten laten doen. Je kunt je echter afvragen of die twijfel gegrond is, maar wellicht was er dezelfde tegenstand toen het pokkenvaccin of het tetanus vaccin werd geintroduceerd. Toch zijn er nu weinig ouders die hun kinderen niet mee laten doen aan het standaardvaccinatieprogramma en het is mede aan de vaccinatie te danken dat pokken eigenlijk volledig is uitgestorven.

Wat betreft de veiligheid en werkzaamheid kun je kort zijn: het middel is goedgekeurd door de daartoe bevoegde registratieautoriteiten die nieuwe geneesmiddelen beoordelen op veiligheid en werkzaamheid. Toch wordt er over veel andere nieuwe geneesmiddelen nooit ophef gemaakt dat ze niet veilig of werkzaam zouden zijn.

“Ja, maar de onderzoeken zijn allemaal gedaan door de fabrikant van het vaccin”. Dat zal in grote lijnen wel kloppen, maar ook hier is dat niet anders dan dat voor alle geneesmiddelen geldt. Om de effectiviteit en werkzaamheid van een geneesmiddel te beoordelen is er wettelijk geregelementeerd en verplicht onderzoek vereist. Het rijk heeft zelf weinig zin en gelegenheid om nieuwe geneesmidelen te testen, dus dat wordt overgelaten aan de geneesmiddelen industrie. Het klinisch onderzoek wordt gedaan door artsen die daarvoor betaald worden door de fabrikant. Ook dat klopt: Artsen hebben namelijk weinig zin om dat werk voor niets te doen en ook dat is voor het HPV vaccin niet anders dan voor andere geneesmiddelen.

“Het is nog een nieuw middel, moet ik dat wel aan mijn dochter geven voor het volledig uitgetest is?” Tja, dat hangt er vanaf wat 'volledig uitgetest' is. Ja het komt voor dat als een middel langer en door meer mensen is gebruikt dat zich dan een beter beeld vormt van de eventuele bijwerkingen. Dat kan dan gunstiger uitpakken en ongunstiger, maar ook hier is dat niet anders dan bij alle geneesmiddelen  en uiteindelijk gaat het bij het HPV vaccin over 3 injecties, niet over het langdurig innemen van pillen tegen bijvoorbeeld ADHD. Bovendien, op wie moet dat dan 'verder uitgetest worden'? Op 'andere meisjes' misschien? Misschien eerst eens op meisjes in de 3e wereld?. Iedere ouder wil natuurlijk voor zijn eigen kind het beste en ja, laat ze maar testen op Afrika, Azie, Oost Europa, de buren desnoods, maar niet op mijn kind. Heel plausibel en begrijpelijk, maar in de tussentijd wordt uw dochter de heilzame werking van het vaccin onthouden en nogmaals, het gaat hier niet om een middel dat het stadium van testen op ratten net is ontgroeid, er is al klinisch onderzoek mee gedaan en de daartoe aangesteld autoriteiten vonden de veiligheid en werkzaamheid voldoende.

“Het is niet nodig want wij hebben in Nederland een goed screeningsprogramma op baarmoederhalskanker”. Dat hebben wij inderdaad, maar wij hebben ook goede controle op HIV en toch krijgen mensen dat. Een screeningsprogramma is nu eenmaal iets anders dan een preventieprogramma. Door de screening op afwijkingen aan de baarmoederhals wordt hopelijk kanker in een vroegstaium ontdekt en kan er hopelijk nog ingegrepen worden. Bij sommige vrouwen betekent dat gespannen afwachten omdat er 'onrustige cellen' zijn waargenomen, voor andere een conisatie en voor weer anderen een verwijdering van de gehele baarmoeder met lymfklieren, chemotherapie en bestraling. Ondanks dit 'goede' screeningsprogramma zijn er jaarlijks toch zo'n 700 nieuwe gevallen van baarmoederhalskanker en gaan er toch jaarlijks nog 250 vrouwen dood aan baarmoederhalskanker. Voorkomen is beter dan genezen.

“Christelijke meisjes hebben geen vaccinatie nodig” Deze bewering is gemaakt door professor Wolter Oosterhuis van de Erasmus MC/Daniel den Hoed in Rotterdam in het Nederlands Dagblad van zaterdag 7 maart. Volgens Oosterhuis is baarmoederhalskanker een vermijdbare ziekte. “Meisjes die een monogaam huwelijk aangaan en voor hun huwelijk daar ook naar leven hebben geen inenting nodig tegen baarmoedehalskanker.” Mogelijk, hetzelfde geldt voor HIV. Tenminste... als je partner niet met HIV of HPV is geïnfecteerd. Daarbij is het natuurlijk ook voor Christelijke ouders niet mogelijk om van te voren te weten hoe het seksuele gedrag van hun kinderen zal zijn. "Geen geilere meid dan een domineesdochter op kamers" hoorde ik in mijn studententijd vaak verkondigen. Het is hetzelfde soort kortzichtigheid om te denken dat je dochter niet ligt te wippen omdat 'sex voor het huwelijk een zonde' is. Uit cijfers uit Amerika blijkt bovendien al dat de in kerkelijke kringen populaire 'kuisheidscontracten' juist een nadelig effect hebben,uit onderzoek blijkt dat als meisjes bij seksuele voorlichting alleen het idee van onthouding wordt voorgelegd, zij later relatief vaak onveilige seks hebben. De meisjes verbreken de belofte trouwens bijna altijd en dan voelen zij zich nog schuldig ook. (Sexual Information and Education Council in New York).

Overigens zal op den duur het vaccin niet beperkt worden tot meisjes: Het virus – humaan papillomavirus – dat baarmoederhalskanker veroorzaakt, kan ook bijdragen aan kanker in mondholte, keel en anus en zal dus uiteindelijk ook aan jongens gegeven gaan worden.

Edwin ten Winkel

PvdA wil permanente rimpelvullers verbieden

De PvdA vindt dat permanente rimpelvullers verboden moeten worden en dat de behandeling met rimpelvullers alleen door artsen verricht mag worden. Tweede Kamerlid Khadija Arib (foto)(PvdA) wil minister Ab Klink (Volksgezondheid) hiervoor naar de Kamer roepen. 

Aanleiding is een onderzoek van RTL Nieuws naar de prijslijsten van honderd privéklinieken waaruit bleek dat 46 procent de middelen nog steeds aanbieden, terwijl de Inspectie voor de Gezondheidszorg dit al jaren afraadt.

Arib maakt zich al jaren hard voor aanpak van deze praktijk. In 2006 zou de toenmalig minister van Volksgezondheid kijken of er in Europees verband wat kon gebeuren. Nu blijkt dat kappers en ook anderen permanente rimpelvullers toedienen, terwijl de schade enorm is. Vrouwen worden voor het leven verminkt, stelt Arib.

Dit is een goed standpunt van Arib. Permanente rimpelvullers hebben geen plaats in welke cosmetische behandeling dan ook en een zichzelf respecterende kliniek zal ze ook nooit gebruiken.

Afgezien van irritatie die deze vullers leveren, zijn ze ook cosmetisch niet fraai. Het lijkt heel mooi, een permanente rimpelvuller, maar eigenlijk alles wat er gedaan wordt is een harde stof inspuiten in een zachte omgeving. Als na het opvullen van de rimpel, later de huid daarnaast wat begint te zakken wordt de voormalig opgevulde rimpel een harde verheven lijn, die boven de huid uitsteekt. Als dat op een aantal plaatsen gebeurt, blijft er niets over van cosmetische verfraaiing, het is dan misvorming geworden.

Edwin ten Winkel