Honderden doden per jaar onnodig in Ziekenhuizen

En dat dus 10 x, zonder overlevenden

In één enkel Brits Ziekenhuis zijn naar schatting in 3 jaar tussen de 400 en 1200 mensen éxtra overleden door fouten, zo blijkt uit een recent onderzoek van de Britse gezondheidsraad bij monde van hoofdonderzoekster Heather Wood. Het gaat om een ziekenhuis in Stafford, waar de toestanden echt onbeschrijflijk waren: patienten moesten uit vazen drinken, lagen in smerige bedden, wachten met gebroken benen dagen op operaties en één patient met een hartaanval werd opgeofferd aan een minder ernstige zieke om de targets maar te halen. De Britse pers spreekt van een 19e eeuws ‘werkhuis’ en van ‘3e wereld toestanden’.

Kan zoiets in Nederland ook gebeuren? Of erger, gebeurt het misschien al? Hoewel de Nederlandse gezondheidszorg zeker zijn fouten kent en er ook hier patienten komen te overlijden door fouten, slechte behandeling en medische missers, is het toch niet zo dat er zulke grote aantallen in één ziekenhuis voorkomen.

Ook in Nederland zijn er cijfers bekend, zij het van een paar jaar geleden. In 2007 is er door de Orde van Medisch Specialisten en NIVEL (Nederlands Instituut Voor Onderzoek in de Gezondheidszorg) onderzoek gedaan naar het aantal mensen dat onnodig kwam te overlijden in Nederlandse ziekenhuizen. Dat bleken er (over het jaar 2004) 1735 te zijn. Op basis van buitenlands onderzoek had men een getal tussen de 1500 en 5000 verwacht. Let wel, de 1735 patienten was over het hele land, over één jaar, terwijl in het recente Britse onderzoek sprake was van 400 patienten over 3 jaar (133 per jaar) in één ziekenhuis. In Nederland zijn 140 ziekenhuizen. Gemiddeld zijn dat dus ruim 12 patienten per ziekenhuis, per jaar. In Nederland steken we dus redelijk gunstig af bij dat ene ziekenhuis in Stafford.

Als je het echter afzet tegen het totaal aantal doden in ziekenhuizen, dan blijkt dat (weer in 2004), die 1735 doden toch nog 4,1% uitmaakt van het aantal mensen dat komt te overlijden. M.a.w. bij 1 op de 25 patienten die doodgaat is dat onnodig. Voorts treed er nog eens bij 30.000 mensen per jaar vermijdbare schade op als gevolg van verkeerde behandeling.

Als je nu dat aantal doden eens vergelijkt met bijvoorbeeld een vliegramp, dan praat je toch al gauw over 10 Boeing 737-800-‘s die volgeladen neerstorten waarbij alle inzittenden omkomen en nog eens een keer 175 van die Boeings waarbij alle inzittenden gewond raken: per jaar. Komt nog bij dat het in ziekenhuizen gaat om een totaal van 1,3 miljoen patienten, maar bij de luchtvaart in Nederland om een veelvoud daarvan (ca. 20 miljoen per jaar op Schiphol). Dat is toch wel even andere koek: Niemand zou meer vliegen als dat elk jaar voorkwam, het land zou in crisis raken en de verantwoordelijken gestraft. Zo niet in de ziekenhuizen. De gezondheidszorg kan blijkbaar nog veel leren van veiligheidsprocedures bij het vliegen.

Edwin ten Winkel

• Bosses to blame for ‘Third World’ hospital: Mid Staffordshire NHS Foundation trust
• 'Our team of advisers were appalled', says Heather Wood, investigation manager
• Case studies: Relatives brand Stafford Hospital 'a disgrace'